Milli Suverenlik və Konstitusiya: tarixi və müasir yanaşmalar
Müstəqil Azərbaycanın inkişaf konsepsiyası Ümummilli Lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Məhz dahi liderin 1993-cü ildə xalqın tələbi ilə yenidən hakimiyyətə gəlməsi və böyük xilaskarlıq missiyası sayəsində ölkəmizdə cərəyan edən təhlükəli proseslərin qarşısı alındı, ictimai-siyasi sabitlik təmin edildi və müasir dövlət quruculuğu üçün etibarlı zəmin yarandı. Ulu Öndərin bilavasitə rəhbərliyi ilə hazırlanmış və 1995-ci il noyabrın 12-də qəbul olunmuş Azərbaycan Respublikasının ilk Konstitusiyası ölkəmizdə genişmiqyaslı qanunvericilik və institusional islahatların əsasını təşkil etdi. Konstitusiyanın qəbul edilməsinin milli dövlətçilik tarixində müstəsna əhəmiyyəti nəzərə alınaraq, Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən imzalanan 1996-cı il 1 noyabr tarixli fərmana əsasən hər il noyabrın 12-si ölkəmizdə Konstitusiya Günü kimi qeyd edilir.
Bu il Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasının qəbul olunmasının bu il 30 ili tamam olur.
2020-ci il sentyabrın 27-də Ermənistanın təxribatlarına cavab olaraq başlanmış Vətən müharibəsində tarixi qələbə və 2023-cü il sentyabrın 19–20-də həyata keçirilmiş uğurlu antiterror əməliyyatı nəticəsində ölkəmizin ərazi bütövlüyü və suverenliyi tam bərpa edilib, Azərbaycan Konstitusiyasının hüquqi qüvvəsi işğalın aradan qaldırıldığı bütün ərazilərdə bərqərar olunub. Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2024-cü il 19 sentyabr tarixli Sərəncamına əsasən, sentyabrın 20-si Azərbaycan Respublikasında Dövlət Suverenliyi Günü elan edilib. Bu il Vətən müharibəsində qələbəmizin 5 ili tamam olur.
Bu əlamətdar və mühüm tarixləri nəzərə alaraq Prezident İlham Əliyev 2024-cü il 28 dekabr tarixli Sərəncamı ilə 2025-ci ilin Azərbaycan Respublikasında “Konstitusiya və Suverenlik İli” elan edilməsi barədə Sərəncam verdi.
Bu sərəncam dövlətçilik tariximizin daha da dərindən öyrənilməsi baxımından xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Dövlət başçısı cənab İlham Əliyev tərəfindən imzalanan sərəncam ölkəmizin keçmişi, bu günü və gələcəyi üçün xüsusi məna ifadə edərək, hüquqi dövlətçilik və suverenlik dəyərlərinin formalaşdırılması üçün bir fürsətdir. “Konstitusiya və Suverenlik İli” dövlətin hüquqi əsaslarının möhkəmləndirilməsi, dövlət suverenliyinin gücləndirilməsi məqsədi daşıyır.
Bu il ərzində, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün və suverenliyinin tam bərpası, Konstitusiyada əks olunan prinsiplərə uyğun olaraq qeyd olunacaq. "Konstitusiya və Suverenlik İli" çərçivəsində bir sıra tədbirlər və layihələr həyata keçiriləcəkdir. Bu tədbirlər, Azərbaycanın hüquqi və idarəetmə çərçivəsinin gücləndirilməsinə, konstitusiya dəyərlərinin və milli suverenliyin möhkəmləndirilməsinə yönəlmişdir. Bu il ərzində keçiriləcək tədbirlər, Azərbaycanın müstəqilliyinin və dövlətçiliyinin əhəmiyyətini bir daha vurğulayacaqdır. Həmçinin, təhsil müəssisələrində konstitusiya və suverenlik mövzusunda xüsusi dərslər və mühazirələr təşkil ediləcəkdir
Azərbaycanın Konstitusiyası, ölkənin hüquqi və siyasi sisteminin əsasını təşkil edir. Bu il ərzində, konstitusiya islahatları və yenilikləri ilə bağlı müzakirələr aparılacaq və bu islahatlar, ölkənin gələcək inkişafına töhfə verəcəkdir. Suverenlik isə, Azərbaycanın müstəqilliyinin və ərazi bütövlüyünün təminatıdır. Bu il ərzində, suverenlik mövzusunda müxtəlif tədbirlər və layihələr həyata keçiriləcəkdir.
Bu il, həmçinin, Azərbaycanın beynəlxalq aləmdəki mövqeyinin daha da gücləndirilməsi və ölkənin inkişafına töhfə verəcək layihələrin həyata keçirilməsi üçün bir fürsət olacaqdır. Azərbaycanın Konstitusiyası və suverenliyi, ölkənin gələcək inkişafı üçün əsas təməl daşlarıdır və bu il ərzində bu dəyərlərin daha da möhkəmləndirilməsi üçün bir çox tədbirlər planlaşdırılmışdır.
2025-ci ilin "Konstitusiya və Suverenlik İli" elan edilməsi ilə bağlı Azərbaycanda bir sıra müzakirələr və təşəbbüslər həyata keçirilir. Bu müzakirələr əsasən aşağıdakı mövzuları əhatə edir:
- Konstitusiya islahatları: Azərbaycanın hüquqi və idarəetmə sisteminin daha da təkmilləşdirilməsi məqsədilə konstitusiya islahatları müzakirə olunur. Bu islahatlar, ölkənin gələcək inkişafına və hüquqi çərçivəsinin gücləndirilməsinə yönəlib.
- Milli suverenlik: Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün və suverenliyinin tam bərpası və qorunması məsələləri də müzakirə olunur. Bu mövzu, xüsusilə Vətən müharibəsində qazanılan zəfərin 5-ci ildönümü ilə əlaqədar olaraq xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
- Təhsil və maarifləndirmə: Təhsil müəssisələrində konstitusiya və suverenlik mövzusunda xüsusi dərslər və mühazirələr təşkil edilir. Bu tədbirlər, gənc nəslin konstitusiya dəyərləri və milli suverenlik haqqında məlumatlandırılmasına yönəlib.
- Beynəlxalq əlaqələr: Azərbaycanın beynəlxalq aləmdəki mövqeyinin gücləndirilməsi və ölkənin inkişafına töhfə verəcək layihələrin həyata keçirilməsi üçün müzakirələr aparılır. Bu, Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmasını və mövqeyinin möhkəmləndirilməsini təmin edəcəkdir
- İctimai tədbirlər: Müxtəlif konfranslar, seminarlar, sərgilər və digər ictimai tədbirlər keçirilir. Bu tədbirlər, Azərbaycanın hüquqi sisteminin inkişafını və konstitusiya dəyərlərinin təbliğini təmin edəcəkdir.
6.Bu müzakirələr və tədbirlər, Azərbaycanın hüquqi və siyasi sisteminin gücləndirilməsinə, milli suverenliyin möhkəmləndirilməsinə və ölkənin gələcək inkişafına töhfə verəcəkdir.
2025-ci ilin "Konstitusiya və Suverenlik İli" çərçivəsində Azərbaycanda bir sıra mühüm layihələr həyata keçirilir. Bu layihələr ölkənin suverenliyinin möhkəmləndirilməsinə və ərazi bütövlüyünün tam bərpasına yönəlib. Əsas layihələrdən bəziləri aşağıdakılardır:
1.Hüquqi islahatlar: Azərbaycanın hüquqi sisteminin daha da gücləndirilməsi məqsədilə konstitusiya islahatları həyata keçirilir. Bu islahatlar, ölkənin hüquqi çərçivəsinin təkmilləşdirilməsinə və suverenlik prinsiplərinin daha da möhkəmləndirilməsinə yönəlib.
2. Ərazi bütövlüyünün bərpası: Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tam bərpası və qorunması üçün bir sıra tədbirlər və layihələr həyata keçirilir. Bu layihələr, xüsusilə Vətən müharibəsində qazanılan zəfərin əhəmiyyətini vurğulamaq məqsədilə təşkil edilir.
3.Beynəlxalq əlaqələrin gücləndirilməsi: Azərbaycanın beynəlxalq aləmdəki mövqeyinin daha da gücləndirilməsi və ölkənin inkişafına töhfə verəcək layihələrin həyata keçirilməsi üçün bir sıra təşəbbüslər həyata keçirilir. Bu layihələr, Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınmasını və mövqeyinin möhkəmləndirilməsini təmin edəcəkdi.
4. Təhsil və maarifləndirmə: Təhsil müəssisələrində konstitusiya və suverenlik mövzusunda xüsusi dərslər və mühazirələr təşkil edilir. Bu tədbirlər, gənc nəsillərin konstitusiya dəyərləri və milli suverenlik haqqında məlumatlandırılmasına yönəlib.
5 İctimai tədbirlər: Müxtəlif konfranslar, seminarlar, sərgilər və digər ictimai tədbirlər keçirilir. Bu tədbirlər Azərbaycanın hüquqi sisteminin inkişafını və konstitusiya dəyərlərinin təbliğini təmin edəcəkdir.
Bu layihələr Azərbaycanın hüquqi və siyasi sisteminin gücləndirilməsinə, milli suverenliyin möhkəmləndirilməsinə və ölkənin gələcək inkişafına töhfə verəcək.
Qeyd edək ki, ölkəmizdə “Konstitusiya və Suverenlik İli”nin elan edilməsi milli suverenliyimizin və hüquqi dəyərlərimizin təbliği baxımından tarixi bir addımdır. İl ərzində həyata keçiriləcək genişmiqyaslı islahatlar da Azərbaycan xalqının hüquqi dövlət quruculuğu yolunda irəliləməsinə zəmin yaradacaq.
Elnarə Əmirova,
ADPU-nun nəzdində Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Kollecinin Humanitar FBK müəllimi
"Təhsil" jurnalı
25 mart 2025-ci il
Tarix: 25-03-2025, 18:48