QEYRİ MÜƏYYƏNLİKLƏRİN AÇILIŞI ÜÇÜN LOPİTAL QAYDASI

Qabil NAMAZOV

Bakı Biznes Universitetinin
Ali riyaziyyat və texniki fənlər kafedrasının dosenti

Lopital qaydası ingilis dilindən tərcümə olunub. L-Hopital qaydası, həmçinin Bernoulli qaydası olaraq bilinir, törəmələrdən istifadə edilərək qeyri-müəyyən formaların hədlərini qiymətlənndirməyə imkan verən riyazi bir teoremdir. Qaydanın tətbiqi çox vaxt qeyri-müəyyən formanı əvəz etməklə asanlıqla qiymətləndirilə bilən ifadəyə çevirir. Burada həmçinin həyatda rast gəlinən bir neçə praktik məzmunlu məsələlər nümunəsində Lopital qaydasının tətbiqinin əhəmiyyətli olması qeyd edilmişdir. Göstərilmişdir ki, bəzi tip məsələləri Lopital qaydasını tətbiq etmədən ya ümumiyyətlə həll etmək mümkün deyil və ya ciddi çətinliklər yaranır. Lopital qaydasının əsas mahiyyətindən biridə onun tətbiqi zamanı qeyri müənliyin birinci addımda yox olmadığı halında onun belə hallardada öz mahiyyətini saxlamasıdır. Yəni birinci tərtib törəmə alındıqdan sonra qeyri müəyyənlik itmədikdə ( yəni qeyri müəyyənlik yox olmadıqda) təkrar olaraq qeyri–müəyyənlk yox olana qədər ikinci, üçüncü və.s tərtibli törəmələr almaqla prosesi tərar olaraq davam etdirmək olar.

Tarix: 4-12-2023, 19:38

Xəbəri paylaş